Hoge Raad. Mallorcazaak. Er wordt geklaagd over het oordeel van het hof dat het slachtoffer immateriële schade heeft geleden en dat die schade – door vererving – in aanmerking komt voor vergoeding aan de nabestaanden van het slachtoffer. Het slachtoffer is op Mallorca door uitgaansgeweld om het leven gekomen. De Hoge Raad overweegt dat het slachtoffer door de geweldpleging ‘meteen’ buiten bewustzijn is geraakt, op de grond is blijven liggen en niet meer bij bewustzijn is geweest. Het slachtoffer heeft vijf dagen in comateuze toestand in het ziekenhuis gelegen, waarna hij is overleden. Uit de wetgeschiedenis blijkt dat het recht op vergoeding van immateriële schade een hoogstpersoonlijk recht is in die zin dat de benadeelde zelf beslist of hij hierop aanspraak wenst te maken en daarom zelf moet laten blijken dat hij genoegdoening voor ander nadeel dan vermogensschade wenst, en dat er geen reden is waarom het door het slachtoffer ondergane leed nog tot een vergoedingsplicht leidt ‘als de vergoeding niet meer kan dienen om zijn leed te verzachten of hem genoegdoening te verschaffen’. Volgens de wetgever brengt het ‘bijzondere karakter’ van het recht op immateriële schadevergoeding mee dat deze vergoeding ook ‘daadwerkelijk aan de benadeelde ten goede moet komen, mede omdat hem alleen dan genoegdoening in zijn relatie tot de laedens wordt verschaft’. Uit de wetsgeschiedenis blijkt verder dat de regel dat het recht op smartengeld wel onder algemene titel kan overgaan (vererven) als de benadeelde heeft medegedeeld op de vergoeding aanspraak te maken, niet afdoet aan het hoogstpersoonlijk karakter van die aanspraak, nu die regel slechts beoogt te voorkomen dat een onwenselijke stimulans ontstaat voor een trage schadeafwikkeling. Het slachtoffer is zich niet bewust geweest van zijn toestand na de geweldsuitoefening en heeft ook geen kennis kunnen krijgen van het hem toegebrachte leed waarvoor de toekenning van immateriële schadevergoeding een ‘hoogstpersoonlijke’ vorm van compensatie beoogt te verschaffen. Dat brengt in het licht van wat hiervoor over het bijzondere karakter van de aanspraak op immateriële schadevergoeding is overwogen, mee dat niet kan worden gezegd dat het slachtoffer in een geval als dit immateriële schade heeft geleden die voor vergoeding in aanmerking kan komen. Het oordeel van het hof is onjuist. Verder wordt er nog geklaagd over de aan de vriendin van het slachtoffer toegewezen materiële schadevergoeding wegens gederfd levensonderhoud. De Hoge Raad herhaalt relevante overwegingen uit een eerder arrest over schadevergoeding wegens gederfd levensonderhoud. Het hof heeft niet, rekening houdend met bijzonderheden van partijdebat, beoordeeld of de verdediging in voldoende mate in de gelegenheid is geweest stellingen en onderbouwingen met betrekking tot (de betwisting van) de toewijsbaarheid van vordering genoegzaam naar voren te brengen, en ook niet beoordeeld of zich omstandigheden voordeden die meebrachten dat het hof, door eigen onderzoek te doen, compensatie moest bieden voor eventuele tekortkomingen daarin. Het oordeel van het hof dat het gevorderde bedrag volledig voor toewijzing in aanmerking komt, is niet toereikend gemotiveerd. Verder herhaalt de Hoge Raad ook relevante overwegingen uit een eerdere uitspraak over groepsaansprakelijkheid. Het oordeel van het hof dat de kans op (door ernstig geweld van leden van de groep waarvan verdachte deel uitmaakte) toebrengen van ernstig letsel aan het slachtoffer, alle aan de vechtpartij deelnemende groepsleden, dus ook verdachte, had moeten weerhouden van hun eigen gedragingen in groepsverband, die bestonden uit hun eigen deelname aan het plegen van ernstig geweld tegen leden van groep waarvan het slachtoffer deel uitmaakte, geeft niet blijk van onjuiste rechtsopvatting en is niet onbegrijpelijk.

Hoge Raad. Mallorcazaak. Er wordt geklaagd over het oordeel van het hof dat het slachtoffer immateriële schade heeft geleden en dat die schade – door vererving – in aanmerking komt voor vergoeding aan de nabestaanden van het slachtoffer. Het slachtoffer is op Mallorca door uitgaansgeweld om het leven gekomen. De Hoge Raad overweegt dat het slachtoffer door de geweldpleging ‘meteen’ buiten bewustzijn is geraakt, op de grond is blijven liggen en niet meer bij bewustzijn is geweest. Het slachtoffer heeft vijf dagen in comateuze toestand in het ziekenhuis gelegen, waarna hij is overleden. Uit de wetgeschiedenis blijkt dat het recht op vergoeding van immateriële schade een hoogstpersoonlijk recht is in die zin dat de benadeelde zelf beslist of hij hierop aanspraak wenst te maken en daarom zelf moet laten blijken dat hij genoegdoening voor ander nadeel dan vermogensschade wenst, en dat er geen reden is waarom het door het slachtoffer ondergane leed nog tot een vergoedingsplicht leidt ‘als de vergoeding niet meer kan dienen om zijn leed te verzachten of hem genoegdoening te verschaffen’. Volgens de wetgever brengt het ‘bijzondere karakter’ van het recht op immateriële schadevergoeding mee dat deze vergoeding ook ‘daadwerkelijk aan de benadeelde ten goede moet komen, mede omdat hem alleen dan genoegdoening in zijn relatie tot de laedens wordt verschaft’. Uit de wetsgeschiedenis blijkt verder dat de regel dat het recht op smartengeld wel onder algemene titel kan overgaan (vererven) als de benadeelde heeft medegedeeld op de vergoeding aanspraak te maken, niet afdoet aan het hoogstpersoonlijk karakter van die aanspraak, nu die regel slechts beoogt te voorkomen dat een onwenselijke stimulans ontstaat voor een trage schadeafwikkeling. Het slachtoffer is zich niet bewust geweest van zijn toestand na de geweldsuitoefening en heeft ook geen kennis kunnen krijgen van het hem toegebrachte leed waarvoor de toekenning van immateriële schadevergoeding een ‘hoogstpersoonlijke’ vorm van compensatie beoogt te verschaffen. Dat brengt in het licht van wat hiervoor over het bijzondere karakter van de aanspraak op immateriële schadevergoeding is overwogen, mee dat niet kan worden gezegd dat het slachtoffer in een geval als dit immateriële schade heeft geleden die voor vergoeding in aanmerking kan komen. Het oordeel van het hof is onjuist. Verder wordt er nog geklaagd over de aan de vriendin van het slachtoffer toegewezen materiële schadevergoeding wegens gederfd levensonderhoud. De Hoge Raad herhaalt relevante overwegingen uit een eerder arrest over schadevergoeding wegens gederfd levensonderhoud. Het hof heeft niet, rekening houdend met bijzonderheden van partijdebat, beoordeeld of de verdediging in voldoende mate in de gelegenheid is geweest stellingen en onderbouwingen met betrekking tot (de betwisting van) de toewijsbaarheid van vordering genoegzaam naar voren te brengen, en ook niet beoordeeld of zich omstandigheden voordeden die meebrachten dat het hof, door eigen onderzoek te doen, compensatie moest bieden voor eventuele tekortkomingen daarin. Het oordeel van het hof dat het gevorderde bedrag volledig voor toewijzing in aanmerking komt, is niet toereikend gemotiveerd. Verder herhaalt de Hoge Raad ook relevante overwegingen uit een eerdere uitspraak over groepsaansprakelijkheid. Het oordeel van het hof dat de kans op (door ernstig geweld van leden van de groep waarvan verdachte deel uitmaakte) toebrengen van ernstig letsel aan het slachtoffer, alle aan de vechtpartij deelnemende groepsleden, dus ook verdachte, had moeten weerhouden van hun eigen gedragingen in groepsverband, die bestonden uit hun eigen deelname aan het plegen van ernstig geweld tegen leden van groep waarvan het slachtoffer deel uitmaakte, geeft niet blijk van onjuiste rechtsopvatting en is niet onbegrijpelijk.

Samenvatting van uitspraak in de zaken 8019/16, 43800/14, 28525/20 en 11055/22. Het EHRM oordeelde niet alleen over het neerhalen van MH17 in 2014, maar ook over het conflict dat begon in het oosten van Oekraïne na de aankomst van pro-Russische troepen in 2014, en escaleerde na de grootschalige Russische invasie van Oekraïne vanaf 2022. Het Hof benadrukte dat de aard en omvang van het geweld in Oekraïne en de onheilspellende uitlatingen van Rusland over het bestaansrecht van Oekraïne een bedreiging vormden van vrede in Europa. Het Hof overwoog: ‘In geen van de eerdere [door het Hof beoordeelde] conflicten was er sprake van een dergelijke, vrijwel universele veroordeling van de “flagrante” minachting door de verwerende Staat voor de grondslagen van de internationale rechtsorde die na de Tweede Wereldoorlog tot stand is gekomen.’ De Grote Kamer van het EHRM oordeelde over het conflict in Oekraïne tussen 2014 en 2022 (toen Rusland ophield partij te zijn bij het EVRM) dat er sprake was van systematische schendingen van: artikelen 2 (recht op leven), 3 (verbod van foltering, onmenselijke of vernederende behandeling), 4 § 2 (verbod van dwangarbeid), 5 (recht op vrijheid en veiligheid), 8 (recht op eerbiediging van privé-, familie- en gezinsleven), 9 (vrijheid van gedachte, geweten en godsdienst), 10 (vrijheid van meningsuiting), 11 (vrijheid van vergadering en vereniging), 13 (recht op een daadwerkelijk rechtsmiddel) en 14 (verbod van discriminatie) van het EVRM en artikelen 1 (bescherming van eigendom) en 2 (recht op onderwijs) van Protocol Nr. 1 bij het EVRM. Het Hof oordeelde ook, unaniem, dat er sprake was van schendingen van artikelen 2, 3 en 13 EVRM in zaaknr. 28525/20 met betrekking tot het neerhalen van vlucht MH17. Het Hof verwees naar de feiten zoals vastgesteld in het uitgebreide onderzoek dat was uitgevoerd door het Gemeenschappelijk Opsporingsteam (Joint Investigation Team – ‘JIT’) en in het strafvonnis van de rechtbank Den Haag. Rusland heeft nagelaten maatregelen te nemen om het doelwit te verifiëren of om het leven van de inzittenden van het vliegtuig te beschermen, waarmee het blijk gaf van minachting voor burgers die door zijn vijandige activiteiten in gevaar werden gebracht. Rusland heeft ook nagelaten effectief onderzoek in te stellen naar het neerhalen van het vliegtuig en heeft nagelaten met het JIT samen te werken, door onjuiste of verzonnen informatie te verstrekken en pogingen om de oorzaak en omstandigheden van de vliegramp op te helderen te belemmeren. De nabestaanden van de slachtoffers van de vliegramp hebben intens leed ondervonden door de dood van hun dierbaren en de nasleep van de vliegramp. Omdat Rusland weigerde de plaats van de crash veilig te stellen, duurde het acht maanden voordat de lichamen waren geborgen. Sommige nabestaanden moesten onvolledige lichamen van hun dierbaren begraven; in sommige gevallen kregen zij na de begrafenis alsnog lichaamsdelen terug. In twee gevallen zijn de lichamen nog steeds niet geborgen. De voortdurende ontkenning van betrokkenheid door de Russische autoriteiten en het verzuim om een effectief onderzoek in te stellen, hebben het pijnlijke wachten op antwoorden voor de nabestaanden verlengd en hun leed verergerd. De aard en omvang van hun voortdurende leed waren zo ernstig dat dit neerkomt op een onmenselijke behandeling. Ten slotte oordeelde het Hof, unaniem dat Rusland niet had voldaan aan de verplichtingen ingevolge artikel 38 van het EVRM (verplichting om noodzakelijke faciliteiten te leveren voor behandeling van de zaak) en ook dat de kwestie van artikel 41 EVRM (billijke genoegdoening) zich nog niet leende voor een beslissing en is uitgesteld. (Er is op dit moment, naast de zaken van Oekraïne/Rusland, één interstatelijke zaak van Nederland/Rusland en er zijn vier individuele verzoekschriften tegen Rusland, ingediend door meer dan 500 familieleden van slachtoffers van MH17, aanhangig bij het Hof.)

Hoge Raad. Mallorcazaak. Er wordt geklaagd over het oordeel van het hof dat het slachtoffer immateriële schade heeft geleden en dat die schade – door vererving – in aanmerking komt voor vergoeding aan de nabestaanden van het slachtoffer. Het slachtoffer is op Mallorca door uitgaansgeweld om het leven gekomen. De Hoge Raad overweegt dat het slachtoffer door de geweldpleging ‘meteen’ buiten bewustzijn is geraakt, op de grond is blijven liggen en niet meer bij bewustzijn is geweest. Het slachtoffer heeft vijf dagen in comateuze toestand in het ziekenhuis gelegen, waarna hij is overleden. Uit de wetgeschiedenis blijkt dat het recht op vergoeding van immateriële schade een hoogstpersoonlijk recht is in die zin dat de benadeelde zelf beslist of hij hierop aanspraak wenst te maken en daarom zelf moet laten blijken dat hij genoegdoening voor ander nadeel dan vermogensschade wenst, en dat er geen reden is waarom het door het slachtoffer ondergane leed nog tot een vergoedingsplicht leidt ‘als de vergoeding niet meer kan dienen om zijn leed te verzachten of hem genoegdoening te verschaffen’. Volgens de wetgever brengt het ‘bijzondere karakter’ van het recht op immateriële schadevergoeding mee dat deze vergoeding ook ‘daadwerkelijk aan de benadeelde ten goede moet komen, mede omdat hem alleen dan genoegdoening in zijn relatie tot de laedens wordt verschaft’. Uit de wetsgeschiedenis blijkt verder dat de regel dat het recht op smartengeld wel onder algemene titel kan overgaan (vererven) als de benadeelde heeft medegedeeld op de vergoeding aanspraak te maken, niet afdoet aan het hoogstpersoonlijk karakter van die aanspraak, nu die regel slechts beoogt te voorkomen dat een onwenselijke stimulans ontstaat voor een trage schadeafwikkeling. Het slachtoffer is zich niet bewust geweest van zijn toestand na de geweldsuitoefening en heeft ook geen kennis kunnen krijgen van het hem toegebrachte leed waarvoor de toekenning van immateriële schadevergoeding een ‘hoogstpersoonlijke’ vorm van compensatie beoogt te verschaffen. Dat brengt in het licht van wat hiervoor over het bijzondere karakter van de aanspraak op immateriële schadevergoeding is overwogen, mee dat niet kan worden gezegd dat het slachtoffer in een geval als dit immateriële schade heeft geleden die voor vergoeding in aanmerking kan komen. Het oordeel van het hof is onjuist. Verder wordt er nog geklaagd over de aan de vriendin van het slachtoffer toegewezen materiële schadevergoeding wegens gederfd levensonderhoud. De Hoge Raad herhaalt relevante overwegingen uit een eerder arrest over schadevergoeding wegens gederfd levensonderhoud. Het hof heeft niet, rekening houdend met bijzonderheden van partijdebat, beoordeeld of de verdediging in voldoende mate in de gelegenheid is geweest stellingen en onderbouwingen met betrekking tot (de betwisting van) de toewijsbaarheid van vordering genoegzaam naar voren te brengen, en ook niet beoordeeld of zich omstandigheden voordeden die meebrachten dat het hof, door eigen onderzoek te doen, compensatie moest bieden voor eventuele tekortkomingen daarin. Het oordeel van het hof dat het gevorderde bedrag volledig voor toewijzing in aanmerking komt, is niet toereikend gemotiveerd. Verder herhaalt de Hoge Raad ook relevante overwegingen uit een eerdere uitspraak over groepsaansprakelijkheid. Het oordeel van het hof dat de kans op (door ernstig geweld van leden van de groep waarvan verdachte deel uitmaakte) toebrengen van ernstig letsel aan het slachtoffer, alle aan de vechtpartij deelnemende groepsleden, dus ook verdachte, had moeten weerhouden van hun eigen gedragingen in groepsverband, die bestonden uit hun eigen deelname aan het plegen van ernstig geweld tegen leden van groep waarvan het slachtoffer deel uitmaakte, geeft niet blijk van onjuiste rechtsopvatting en is niet onbegrijpelijk.

Hoge Raad. Strafrecht. Poging tot doodslag door een ander met een honkbalknuppel meermalen tegen zijn hoofd te slaan. De toewijzing door het hof van een bedrag van € 712,60 voor vergoeding van al gemaakte tandartskosten, is – in het licht van de betwisting van die schadepost door de verdachte – niet zonder meer begrijpelijk, nu het hof niet heeft vastgesteld welke posten van rekeningen zijn gerelateerd aan de gebitsschade die als gevolg van het strafbare feit is ontstaan. De klacht hierover slaagt.

Strafrecht. Poging tot afpersing in vereniging, de dood ten gevolge hebbend. Door de verdediging is betwist dat de vriendin van het slachtoffer aangemerkt kan worden als levensgezel overeenkomstig artikel 6:108 lid 4 onder b BW. Uit het dossier en de onderbouwing van de vordering blijkt genoegzaam dat de vriendin vanaf 15 januari 2021 samenwoonde met het slachtoffer. De periode van 15 januari 2021 tot aan de dood van het slachtoffer op 2 mei 2021 kan als voldoende duurzaam worden aangemerkt en er is geen enkele indicatie dat het overlijden van het slachtoffer geen ernstig verlies betekent voor de benadeelde partij. Niet aangevoerd of gebleken is dat in deze zaak zich zo’n zeer uitzonderlijk geval voordoet, als gevolg waarvan toekenning van de vordering naar maatstaven van redelijkheid en billijkheid onaanvaardbaar zou zijn. Bovendien is het juist het strafbare handelen van de verdachte dat geleid heeft tot het einde van de gemeenschappelijke huishouding. Wanneer die omstandigheid door een verdachte aan de levensgezel wordt tegengeworpen om zo zijn aansprakelijkheid te kunnen ontlopen, zou dat juist onaanvaardbaar zijn naar dezelfde maatstaven van redelijkheid en billijkheid. De ouders en het levensgezel van het slachtoffer krijgen ieder € 20.000 toegekend aan affectieschade.

De Hoge Raad overweegt dat de 50%-regel – evenals de 100%-regel voor kinderen jonger dan veertien jaar – niet voor (regres)vorderingen van verzekeraars geldt. Een beroep op eigen schuld van de fietser of voetganger moet bij dergelijke vorderingen dan ook op de gebruikelijke wijze worden getoetst aan de maatstaven van artikel 6:101 lid 1 BW. Bij de beoordeling of er aanleiding bestaat voor een – in dat geval dus ‘gewone’ – billijkheidscorrectie, zullen dezelfde omstandigheden kunnen worden meegewogen als in de verhouding tussen de aansprakelijke persoon en het slachtoffer zelf. De positie van het kwetsbare verkeersslachtoffer verschilt echter zozeer van die van de verzekeraar, dat ook wat betreft de ‘gewone’ billijkheidscorrectie voor de verzekeraar een eigen afweging moet worden gemaakt. Deze zal doorgaans slechts tot een beperkte bijstelling van het resultaat van de causaliteitsafweging kunnen leiden. In gevallen waarvoor de 50%- of 100%-regel geldt, subrogeert de verzekeraar van het slachtoffer, voor zover het gaat om de billijkheidscorrectie, dus niet in diens rechten wat betreft de 50%- of 100%-regel en niet integraal wat betreft de ‘gewone’ billijkheidscorrectie, namelijk niet wat betreft de uitkomst van de weging van de relevante omstandigheden. Dat is niet anders wanneer de verzekeraar van de aansprakelijke persoon een vaststellingsovereenkomst met het slachtoffer heeft gesloten. Er is hier sprake van een geval waarin de causale bijdrage van het motorrijtuig minder dan 50% beloopt, maar de fietser of voetganger aanspraak heeft op vergoeding van 50% of meer van zijn schade. Het meerdere is dan het gevolg van een billijkheidscorrectie. Hoewel juist is dat dat meerdere geheel kan berusten op een ‘gewone’ billijkheidscorrectie, en toepassing van de 50%-regel dan in zoverre niet nodig was om tot dat resultaat te komen, verkeert de verzekeraar van het slachtoffer daarmee niet in een andere positie dan wanneer de 50%-regel wel nodig was om tot een vergoedingsplicht van 50% of meer te kunnen komen. Ook wat betreft de ‘gewone’ billijkheidscorrectie subrogeert de verzekeraar in een geval als hier aan de orde immers, wat betreft de uitkomst van de weging van de relevante omstandigheden, niet in de rechten van het slachtoffer.

Een vrouw heeft bij haar sollicitatie voor de functie van schadebehandelaar verzwegen in het verleden betrokken te zijn geweest bij verzekeringsfraude. De verzekeraar waar zij bij solliciteerde heeft haar laten opnemen in verschillende registers. De vrouw vordert verwijdering uit die registers, althans verkorting van de duur van de registraties. De voorzieningenrechter heeft bij de rechtbank de vorderingen van de vrouw afgewezen. De vrouw voert tegen dit vonnis grieven aan. De vrouw heeft onder ander andere aangevoerd dat zij zich niet bewust was van de relevantie van de informatie over haar verleden. Het hof gaat daar niet in mee. Het doel van de vraag en het belang van de verzekeraar daarbij moet de vrouw bekend zijn geweest, temeer nu zij zelf in de verzekeringsbranche werkzaam was en de NIVRE-opleiding heeft voltooid. Dat het meerdere keren betrokken zijn bij verzekeringsfraude relevante informatie zou kunnen zijn voor de verzekeraar bij haar beoordeling van de integriteit en betrouwbaarheid van de vrouw moet haar ook duidelijk zijn geweest. De stelling dat zij in antwoord op de integriteitsvraag ‘nee’ mocht antwoorden omdat de incidenten en registraties te lang geleden, namelijk rond 2016 en 2017, hebben plaatsgevonden, kan evenmin worden gevolgd. Het hof overweegt dat ook indien uit (voortijdige) verwijderingen door genoemde verzekeraars in de gegeven omstandigheden zou kunnen worden afgeleid dat zij niet (langer) twijfelden aan de integriteit van de vrouw, zij niet mocht menen dat zij om die reden de integriteitsvraag met ‘nee’ kon beantwoorden. Het moest de vrouw duidelijk zijn dat de verzekeraar, indien er sprake was van omstandigheden als bedoeld in de vraag, die wilde kunnen wegen en – eventueel na een gesprek met de vrouw daarover – zelf tot een oordeel wilde komen over haar integriteit en geschiktheid voor de functie van schadebehandelaar. De vrouw heeft ook nog aangevoerd dat de voorzieningenrechter een verkeerde maatstaf heeft gehanteerd bij de beoordeling of zij zich aan verzekeringsfraude heeft schuldig gemaakt. Daarmee miskent de vrouw dat de gedraging die de verzekeraar ertoe heeft gebracht melding te maken in de registers, en die door de voorzieningenrechter is beoordeeld, niet de verzekeringsfraude was, maar het verzwijgen van relevante informatie. Voor zover de vrouw heeft willen betogen dat registratie voor de duur van vijf jaar in het EVR om andere redenen disproportioneel is, gaat het hof daar niet in mee. Het door een (potentieel) schadebehandelaar opzettelijk verzwijgen van een ernstig fraudeverleden vormt een zodanige bedreiging voor de verzekeringssector dat een registratie van langere duur in beginsel toegelaten is. Redenen waarom daar in dit geval in die zin van afgeweken moet worden, dat de termijn op minder dan vijf jaar zou moeten worden gesteld, zijn niet gebleken. Dat de vrouw als gevolg van de registraties hinder ondervindt bij het uitoefenen van haar werk als schadebehandelaar is daartoe onvoldoende. Hetzelfde geldt voor eventuele problemen bij het afsluiten van verzekerings- of bancaire producten, waarbij overigens de vrouw ook niet onderbouwd gesteld heeft dat daarvan daadwerkelijk sprake is.

Deelgeschil. In 2024 is een man met zijn linkervoet vast komen te zitten tussen de deuren van een tram, waarna de man is meegesleurd door de rijdende tram. Uiteindelijk is de voet van de man na ongeveer honderd meter losgekomen. De man heeft letsel opgelopen aan zijn rechterbeen, rug en arm. Openbaar vervoerder HTM heeft aansprakelijkheid voor (de gevolgen van) het ongeval niet erkend. De man stelt dat HTM een gevaarlijke situatie heeft gecreëerd, waardoor het ongeval kon gebeuren. De deuren van de tram hadden moeten openen toen de man tussen de sluitende deuren terechtkwam. Dat is niet gebeurd. Het veiligheidssysteem van de tram is dus gebrekkig. Daarnaast had de trambestuurder moeten controleren of hij veilig kon wegrijden bij de halte. Als hij dat had gedaan, dan zou hij de man hebben opgemerkt en zou het ongeval zijn voorkomen. Tot slot had de tram niet een wachttijd van 12 seconden, maar van 30 seconden moeten hanteren. Ook dan zou het ongeval zijn voorkomen, aldus de man, omdat hij dan niet zo had hoeven te haasten. HTM stelt dat de man op het moment dat het voor de onderhavige HTM-tram geldende vertrekprotocol was doorlopen en de trambestuurder groen licht op zijn bedieningspaneel kreeg, waardoor de tram in beweging kon komen, zijn voet tussen de reeds vergrendelde deuren geschopt of gewrongen heeft, waarbij hij klem is komen te zitten. Bij normaal gebruik werkt het veiligheidssysteem van de tramdeuren zodanig dat het dit soort ongevallen voorkomt. In dit geval is evenwel geen sprake van normaal gebruik en is een ongeval ontstaan door omstandigheden die niet voor rekening van HTM kunnen komen, maar aan eigen schuld van de man te wijten zijn. Verder betwist HTM de toepasselijkheid van Boek 8 BW. Volgens HTM heeft het ongeval namelijk niet tijdens het vervoer plaatsgevonden, zoals dat vervoer omschreven is in artikel 8:102 BW en de bijbehorende parlementaire geschiedenis. De kantonrechter kan de handeling van de man niet anders interpreteren dan als (een poging tot) instappen in de tram. Onder deze omstandigheden is sprake van instappen in de zin van artikel 8:102 lid 1 BW. Daarmee heeft het gebeurde plaatsgevonden in de vervoerperiode en zijn de bepalingen van Boek 8 BW van toepassing. Artikel 8:105 lid 1 BW bepaalt dat de vervoerder aansprakelijk is voor schade veroorzaakt door letsel als gevolg van een ongeval dat de reiziger in verband met en tijdens het vervoer is overkomen. De kantonrechter overweegt dat uit de feitelijke gebeurtenissen blijkt dat het veiligheidssysteem van het onderhavige type tram niet voorkomt dat iemand met zijn voet beklemd raakt tussen de deuren, zoals de man is overkomen. De kantonrechter gaat ervan uit dat het gros van de reizigers geen weet heeft van de precieze werking van het veiligheidssysteem van een tram; naar algemene ervaringsregels proberen reizigers geregeld de sluitende deuren van een tram weer open te laten gaan door een arm of hun lichaam tussen de deuren te brengen. Meestal gaan die dan ook weer open, wat te verklaren is door het mechanisme van de koperdraad in de rubberen randen van de deuren. HTM heeft op de zitting ook erkend dat dit zou zijn gebeurd als de man zijn arm tussen de deuren zou hebben gedaan. Dit mechanisme werkt echter kennelijk niet als iemand een voet tussen de deuren steekt en er komt ook geen signaal naar de trambestuurder dat er zich iets of iemand tussen de vergrendelde deuren bevindt. Dit kan worden beschouwd als een gebrek in het veiligheidssysteem, dat voor risico van HTM moet blijven. De potentieel ernstige gevolgen van dit gebrek kunnen worden ondervangen als de trambestuurder kort voor het wegrijden nog een laatste blik werpt op de camerabeelden waarop de deurstellen zichtbaar zijn. Dat is kennelijk niet gebeurd. Het beroep op eigen schuld slaagt gedeeltelijk. De kantonrechter ziet voor de toepassing van de billijkheidscorrectie geen aanleiding. De man moet 50% van de schade dragen.

Arrest na deskundigenbericht. Onvoldoende is komen vast te staan dat de arbeidsongeschiktheid van verzekeringnemer voortvloeit uit een aandoening die al bestond ten tijde van het ingaan van de verzekering op 28 december 2002. Op basis van het deskundigenbericht kan met onvoldoende zekerheid worden vastgesteld dat de aandoening retinitis pigmentosa (een ernstige oogziekte) zich voor het sluiten van de verzekering al had geopenbaard, in die zin dat de klachten voortvloeiend uit de aandoening retinitis pigmentosa bij verzekeringnemer zich al hadden voorgedaan. Dat de symptomen kokerzien en nachtblindheid terugkijkend kunnen worden beschouwd als symptomen van de retinitis pigmentosa, aldus de deskundige, laat onverlet dat, zo volgt uit de voorgaande overwegingen van het hof, onvoldoende is komen vast te staan dat de bevindingen ten aanzien van kokerzien en nachtblindheid in het jaar 2000 kunnen worden aangemerkt als klachten voortvloeiend uit de aandoening retinitis pigmentosa. Daarbij acht het hof van belang dat de deskundige heeft toegelicht dat hij met ‘terugkijkend’ heeft bedoeld dat de gezamenlijke symptomen goed passen bij de uiteindelijke diagnose retinitis pigmentosa, maar dat de symptomen op zich ieder voor zich ook andere verklaringen kunnen hebben. De grief slaagt, het vonnis wordt vernietigd.