Conclusie advocaat-generaal Lindenbergh. Werkneemster stelt dat zij een burn-out en depressie heeft gekregen door de werkomstandigheden bij haar voormalige werkgeefster. Die zouden eruit hebben bestaan dat de werkneemster door haar manager is gepest, vernederd en geïntimideerd, dat het onderzoek over haar klacht daarover onzorgvuldig is uitgevoerd, en dat de werkgeefster niet goed is omgegaan met haar arbeidsongeschiktheid. De werkneemster stelt de werkgeefster aansprakelijk voor de door haar geleden en nog te lijden schade. Het hof heeft, evenals de rechtbank, de vorderingen afgewezen. Het hof heeft geoordeeld dat niet is komen vast te staan dat de werkneemster werkzaamheden heeft moeten verrichten onder omstandigheden die schadelijk waren voor haar gezondheid, dat de werkgeefster bij gebreke van dergelijke schadelijke werkomstandigheden haar zorgplicht dienaangaande ook niet heeft geschonden, en dat de werkgeefster ook overigens haar zorgplicht jegens de werkneemster niet heeft geschonden. In cassatie klaagt de werkneemster dat het hof het beoordelingskader van artikel 7:658 BW heeft miskend, althans dat het hof op onjuiste dan wel onbegrijpelijke wijze toepassing heeft gegeven aan de zogenoemde ‘arbeidsrechtelijke omkeringsregel’. De advocaat-generaal is van opvatting dat het cassatiemiddel, dat is opgebouwd uit vijf onderdelen, niet tot cassatie kan leiden en concludeert tot verwerping van het cassatieberoep.

Een man is tot 12 juli 2003 actief geweest in het criminele milieu. Op die dag werd hij in zijn buik geschoten, waarna hij een medische behandeling heeft ondergaan in het Academisch Ziekenhuis Maastricht. Daar heeft meneer als gevolg van een medische fout een zuurstoftekort ondervonden, wat tot ernstige blijvende beperkingen heeft geleid. Hij is onder meer afhankelijk van een rolstoel en hij is voor zorg en begeleiding volledig afhankelijk van derden. Hij ontvangt een bijstandsuitkering en een persoonsgebonden budget (PGB). Meneer heeft basisonderwijs genoten, maar heeft verder niet aantoonbaar andere scholing doorlopen of afgerond. Inkomsten uit reguliere dienstverbanden of werkzaamheden heeft hij nooit gehad. Het ziekenhuis heeft aansprakelijkheid erkend. In deze procedure gaat het om (de hoogte van) de schadevergoeding die het ziekenhuis moet betalen. Het cassatiemiddel bestaat uit twee onderdelen. Het eerste onderdeel is gericht tegen het oordeel van het hof dat het ziekenhuis geen vergoeding hoeft te betalen voor de zorg die is verleend door een vriendin, die voor die zorg niet is en zal worden betaald. Het tweede onderdeel ziet op oordeel van het hof met betrekking tot het verlies van arbeidsvermogen. De advocaat-generaal concludeert dat het eerste cassatieonderdeel faalt. Het oordeel van het hof over de vordering heeft uitsluitend betrekking op door de vriendin in het verleden verleende zorg. Het gaat dus om schade die zich naar de vriendin heeft verplaatst, zodat de man in zoverre geen schade meer lijdt. De man heeft niet gesteld dat hij als vertegenwoordiger van de vriendin optreedt. Onder deze omstandigheden heeft het hof geen blijk gegeven van een onjuiste rechtsopvatting, omdat de in het middelonderdeel genoemde abstractie (‘ook indien de betreffende werkzaamheden in feite verricht worden door personen die daarvoor geen kosten in rekening (kunnen) brengen’) niet meebrengt dat het hof gehouden was te abstraheren van de vraag of de man zelf schade lijdt. Doordat de schade waarvan de man vergoeding vordert zich geheel naar de vriendin heeft verplaatst, terwijl naar in cassatie moet worden aangenomen dat de vriendin ter zake van door haar verleende zorg jegens de man geen aanspraak meer geldend kan maken, komt aan de man ter zake in beginsel geen aanspraak op vergoeding meer toe. De redenen die het hof aan zijn oordeel ten grondslag heeft gelegd – waaronder de omstandigheid dat de vriendin finale kwijting heeft verleend aan de man en de omstandigheid dat uit niets blijkt dat de man voornemens is de van het ziekenhuis gevraagde vergoeding aan de vriendin te voldoen (waarover in cassatie niet is geklaagd) – kunnen diens oordeel volgens de advocaat-generaal dragen. Met betrekking tot het tweede onderdeel (verlies arbeidsvermogen) acht de advocaat-generaal het juist dat het hof heeft beoordeeld of aannemelijk is dat de man, het letsel weggedacht, het rechte pad zou hebben gekozen en dat het hem, mede gelet op zijn strafrechtelijke verleden, zou zijn gelukt om regulier werk te bemachtigen en daaruit meer inkomen te generen dan de bijstandsuitkering die het hof tot uitgangspunt neemt als inkomen na de aansprakelijkheidscheppende gebeurtenis. Omdat het hier gaat om inschattingen ten aanzien van een hypothetische situatie, komt het hof op dit punt een grote mate van vrijheid toe. Volgens de advocaat-generaal faalt het tweede cassatieonderdeel en heeft het hof de vordering ten titel van verlies arbeidsvermogen kunnen afwijzen op de wijze zoals dat is gedaan.

Conclusie advocaat-generaal Lindenbergh. Beveiliger deelt tijdens een après-ski-evenement een klap uit aan een bezoeker. In Oostenrijk volgt een strafrechtelijke vervolging en de beveiliger tracht de daarmee gemoeide kosten ex artikel 7:658 lid 2 BW te verhalen op de organisator van het evenement. Het hof komt niet toe aan de vraag of de organisator geldt als werkgever van de beveiliger, dan wel een daarmee gelijkgestelde in de zin van artikel 7:658 lid 4 BW, en volstaat met het oordeel dat de beveiliger onvoldoende gemotiveerd heeft betwist dat hij opzettelijk en onnodig geweld heeft gebruikt en dat daarmee de schade waarvan hij vergoeding vordert in belangrijke mate het gevolg is van zijn opzet of bewuste roekeloosheid. Naast dit oordeel wordt in cassatie ook bestreden het (feitelijke) oordeel dat niet gebleken is dat de beveiliger niet anders kon dan een klap uitdelen en het oordeel dat noodweerexces gesteld noch gebleken is. De conclusie van advocaat-generaal Lindenbergh strekt tot verwerping van het cassatieberoep. Dat voor toepassing van artikel 7:658 lid 2 BW het opzet gericht moet zijn op de specifieke (wijze van veroorzaking van de) schadeposten waarvan vergoeding wordt gevorderd (in casu: de kosten van het in Oostenrijk ter verantwoording worden geroepen voor de rechter), vindt geen steun in het recht. Ook als het zou gaan om bewuste roekeloosheid, gaat het in artikel 7:658 lid 2 BW immers om bewustheid ten aanzien van het ongevalsrisico; niet ten aanzien van de wijze waarop zich daaruit uiteindelijk concrete schadeposten manifesteren. De andere cassatieonderdelen falen eveneens.

Conclusie advocaat-generaal Lindenbergh. Beroepsaansprakelijkheid advocaat in verband met het niet opvoeren van bepaalde schadeposten en de rol bij de totstandkoming van het deskundigenrapport en de behandeling daarvan tijdens de schadestaatprocedure. Het hof heeft, evenals de rechtbank, de vorderingen afgewezen. Het hof heeft geoordeeld dat de ten tijde van de hoofd- en schadestaatprocedure bekende gegevens betreffende de fysieke en psychische gesteldheid van de cliënt de advocaat geen aanleiding hoefden te geven om andere concrete schadeposten te veronderstellen dan die van verlies van verdienvermogen. Het hof heeft verder geoordeeld dat de advocaat geen beroepsfout kan worden verweten betreffende de gang van zaken ten tijde van de opstelling van het deskundigenrapport. Het hof oordeelde tot slot dat in het midden kan blijven of de advocaat al dan niet een beroepsfout kan worden verweten op grond van het feit dat hij na het deskundigenonderzoek onvoldoende op inconsistenties in het deskundigenrapport heeft gewezen, omdat niet aannemelijk is te achten dat het hof destijds anders zou hebben beslist, als de advocaat daar wel op zou hebben gewezen. Het middel keert zich tegen deze oordelen. De conclusie strekt tot verwerping van het cassatieberoep.

Conclusie advocaat-generaal (A-G) Lindenbergh. In deze zaak moet volgens A-G Lindenbergh niet de vraag worden gesteld of gemiste inkomsten uit zwart werk voor vergoeding in aanmerking komen. Deze vraag heeft het hof immers niet bevestigend beantwoord (anders dan de cassatiemiddelen stellen). Het standpunt van Achmea dat bij de schadebegroting door het verlies van arbeidsvermogen alleen mag worden gerekend met door de benadeelde in het verleden genoten inkomsten waarvoor belasting en premies zijn afgedragen, lijkt volgens de A-G niet goed vol te houden. De klachten falen. Subsidiair hebben de middelen betrekking op de vraag op welke wijze bij de vaststelling van de omvang van schade door verlies van arbeidsvermogen moet worden omgegaan met het feit dat de benadeelde aan zijn vordering mede ten grondslag legt dat hij werkzaamheden heeft verricht waaruit inkomen is genoten waarover geen belasting en premies zijn afgedragen. Door onder andere het arrest Zwarte inkomsten uit 2000 te bespreken, komt de A-G tot de conclusie dat ook deze klachten falen. Verwerping van het cassatieberoep.

Conclusie advocaat-generaal Lindenbergh. In de schadestaatprocedure tracht de werknemer zijn schade die het gevolg is van een val van circa twee meter hoogte vergoed te krijgen van degene van wie in de hoofdzaak is vastgesteld dat hij voor de helft van de schade aansprakelijk is. Bij zowel de rechtbank als het hof is een (klein) deel van de gevorderde schadevergoeding toegewezen, nu de werknemer niet heeft voldaan aan de stelplicht dat hij ook na zijn laatste behandeling nog steeds relevante klachten en beperkingen heeft. In cassatie wordt hoofdzakelijk geklaagd over het oordeel van het hof over de stelplicht. Het hof heeft afbreuk gedaan aan de onderbouwing van de stellingen van de werknemer. Het hof had onder andere een deskundige kunnen inschakelen over de (mate van) klachten en beperkingen van de werknemer na de laatste behandeling en de te verwachten ontwikkeling daarvan. Conclusie strekt tot vernietiging arrest.

Conclusie advocaat-generaal Lindenbergh. Bewijs- en procesrecht. Eigenaar van kartbaan wordt aansprakelijk gesteld voor een ongeval op de kartbaan. Rechtbank heeft geoordeeld dat de rem van de kart gebrekkig was ten tijde van het ongeval. Het hof heeft het vonnis van de rechtbank bekrachtigd en het aanbod van de kartbaaneigenaar tot het leveren van (nader) (tegen)bewijs door het horen van een nog niet eerder gehoorde getuige gepasseerd. Tegen die beslissing is het cassatieberoep gericht. Advocaat-generaal concludeert tot verwerping.

Conclusie advocaat-generaal Lindenbergh. Ex-rijschoolhouder wordt van achteren aangereden als gevolg waarvan hij letsel oploopt. Echter had de man voor het ongeval al pijnklachten en beperkingen van de nek, schouder en rechterarm, die werden toegeschreven aan een hernia, en is hij deels arbeidsongeschikt. Na het ongeval wordt de man volledig arbeidsongeschikt verklaard. Het hof is van oordeel dat niet is komen vast te staan dat sprake is geweest van een toegenomen arbeidsongeschiktheid als gevolg van de achteropaanrijding. Op de mogelijkheid van het bestaan van niet-medisch objectiveerbare, maar wel, reële klachten en causaal verband tussen het ongeval en deze klachten is het hof in het eindarrest niet nader ingegaan, terwijl het hof evenmin heeft overwogen dat de man hierover te weinig heeft gesteld. Daarmee is het oordeel van het hof volgens de advocaat-generaal onvoldoende gemotiveerd. De advocaat-generaal concludeert dat enkele subonderdelen van het cassatiemiddel gegrond zijn en concludeert tot vernietiging van het arrest van het hof met verwijzing.

Conclusie advocaat-generaal Lindenbergh. Letselschade ten gevolge van val door (enkel)glas van voordeur woning. Verhuurder is niet aansprakelijk op grond van artikel 6:174 BW of artikel 6:162 BW. Toepassing Kelderluik-criteria. NEN-norm over veiligheidsbeglazing in gebouwen niet beslissend.